Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu.

Uczczenie pamięci wymordowanych przez hitlerowców Żydów jasielskich pod pomnikiem na kirkucie przy ul. Floriańskiej oraz prelekcja poświęcona historii społeczności żydowskiej w Jaśle i projekcja filmu o wybitnym jaślaninie Hugonie Steinhausie w Jasielskim Domu Kultury, złożyły się na jasielskie obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu.

29 stycznia br. (wtorek) w JDK zorganizowane zostały dwa spotkania, na które zaprosił widownię dyr. placówki Janusz Szewczyk: wczesnym popołudniem z młodzieżą szkolną, później – otwarte dla wszystkich zainteresowanych. Podczas każdego z nich dyrektor Muzeum Regionalnego Mariusz Świątek wygłosił wykład historyczny „Społeczność żydowska w Jaśle”, ilustrowany archiwalnymi zdjęciami i dokumentami, po czym wyświetlony został dokumentalny film „Hugo z Jasła”, poświęcony światowej sławy matematykowi Hugonowi Steinhausowi (1887 – 1972), urodzonemu w Jaśle, zmarłemu we Wrocławiu.

 

Wykład dyr. Mariusza Świątka.

 

Projekcja była oficjalną premierą filmu zrealizowanego przez Paulinę Ibek i Macieja Dźwigaja z BM Production w Krakowie w koprodukcji z Wojewódzkim Domem Kultury w Rzeszowie i Podkarpacką Komisją Filmową, a współfinansowanego m.in. przez Miasto Jasło i jasielską firmę Gamart.

Jak podkreśliła Paulina Ibek podczas prezentacji osób, które przyczyniły się do realizacji filmu, do jego nakręcenia zainspirowała ją Ewa Nowak. – Gdyby nie pani Ewa, ten film nigdy by nie powstał, bo ja bym na to nie wpadła, żeby robić film o Hugonie Steinhausie i jego związkach z Jasłem – mówiła P. Ibek, scenarzystka i realizatorka, a zarazem kierowniczka produkcji, dziękując osobom występującym w filmie, sponsorom i współpracownikom. Z kolei za zrealizowanie filmu będącego kolejną wspaniałą wizytówką Jasła, podziękował burmistrz miasta Ryszard Pabian.

(JDK)

Hugo Steinhaus – światowej sławy matematyk, profesor, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej, współzałożyciel i redaktor czasopisma „Studia Mathematica”. Wielu kojarzy go głównie z Wrocławiem, bo to w tym mieście spędził sporą część swojego życia (od 1945 do 1972 roku). Steinahus urodził się jednak na Podkarpaciu, w Jaśle i to tutaj spędził swoje dzieciństwo i młodość. W Jaśle rozpoczynał także swoją edukację. W 1905 roku zdał maturę w jasielskim Gimnazjum Klasycznym (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle). Po maturze wyjechał na studia do Lwowa, jednak później powrócił do Jasła. Później poprzez różne losy trafił między innymi do Krakowa, a po zakończeniu II wojny światowej na stałe już trafił do Wrocławia, gdzie zmarł w 1972 roku. Ale z Jasłem był emocjonalnie związany, bo – jak sam pisze w swoich wspomnieniach – miał nadzieję spędzić tutaj starość, jednak wojna na dobre przekreśliła jego plany: „…W połowie grudnia 1944 roku doszły do nas wiadomości o zrównaniu z ziemią Jasła. Moja rodzina straciła cały majątek, a moje marzenia spędzenia starości w naszym domu rodzinnym zostały unicestwione. Straciliśmy nasze oparcie i we Lwowie i w Jaśle…”.

Pomimo tego, że do Jasła już nigdy nie powrócił, to miasto pamięta o swoim wybitnym mieszkańcu. W 1965 roku Steinahus otrzymał Honorowe Obywatelstwo Miasta Jasła. W 125 rocznicę swojego istnienia jasielskie liceum, którego był absolwentem, odsłoniło w swoich murach tablicę pamięci prof. Steinhausa. Od 2000 roku odbywa się tutaj także Jasielski Konkurs Matematyczny im. H. Steinhausa, organizowany na trzech poziomach – dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych.

Hugo Steinhaus – po agresji wojsk radzieckich na Polskę w 1939 r. pozostał na uczelni. Po wkroczeniu Niemców ukrywał się z rodziną we Lwowie u znajomych, potem uciekł w okolice Gorlic i tam funkcjonował pod zmienionym nazwiskiem. Po wojnie współtworzył wrocławskie środowisko naukowe. Był pierwszym dziekanem Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. Zmarł w 1972 r. we Wrocławiu.

Wśród zasłużonych jaślan było wielu pochodzenia żydowskiego. Odwołajmy się tylko do rodziny Steinhausów. Światowej sławy matematykiem był prof. Hugo Steinhaus. Jego stryj, dr praw Ignacy Steinhaus był posłem do parlamentu austriackiego i posłem do polskiego Sejmu Ustawodawczego, a w latach I wojny światowej członkiem Naczelnego Komitetu Narodowego, który przyczynił się do powstania niepodległej Polski. Syn dra Steinhausa – Władysław z kolei był wielkim patriotą polskim – legionistą, który bił się o wolną Polskę w I wojnie światowej. Ciężko ranny w bitwie pod Kuklami, zmarł w wieku 19 lat. Pośmiertnie został awansowany na kapitana i otrzymał Krzyż Virtuti Militari.

 

Uczcili ofiary Holocaustu – relacja filmowa